Ligt de toekomst bij online boodschappen doen?
Online boodschappen doen. De media schenken er in deze komkommertijd veel aandacht aan. Ook niet heel vreemd; de voedselsector loopt flink achter als het gaat om online bestellen en thuis afleveren. Tenminste, als je het vergelijkt met andere landen en sectoren. Maar hoezo ‘achterlopen’? Wat is er mis met de huidige supermarkt? Een analyse van een aantal voors en tegens.
Allereerst de pluspunten van de supermarkten: ze werken efficiënt, de prijzen zijn door de concurrentie laag en ze zijn relatief dichtbij. Gemiddeld ligt de Nederlandse buurtsuper op 500 meter afstand van de klant, veel dichterbij dan in Duitsland, Frankrijk of Zweden. Voordelig, want de klant wil zien wat hij koopt. Dan heeft hij meer vertrouwen in voedsel. Daarbij biedt de super veel gemaksproducten en zijn we dankzij deze allround winkel niet meer afhankelijk van seizoensproducten. Ook in de winter kunnen we genieten van buitenlandse zongerijpte producten en specialiteiten. Weet je het als klant zelf niet meer zo goed in de keuken? De supermarkt biedt allerlei suggesties voor recepten en daar gaat een zeer breed aanbod producten bij gepaard. Goed voor de variatie in het menu.
Maar supermarkten hebben ook nadelen. Hun voorraad is groot, met veel derving van versproducten als gevolg (vaak wel 20%). Dat levert onnodig veel verspilling (EU) op. De grote concurrentiedruk gaat ten koste van de kwaliteit en smaak van de producten. Ook leidt het tot steeds lagere prijzen. Goed voor de consument, maar niet altijd goed voor de boer. Supermarkten, grootmachten in hun sector, betalen de boeren onvoldoende voor hun inspanningen (WUR-LEI dec 2014). Daar komt nog eens bij dat de consument veel verder af komt te staan van de boer. Wij klanten raken het zicht op
de herkomst kwijt.
Wat online aanbieders beter doen
En dat brengt ons meteen bij het voordeel van online aanbieders. Zij kunnen directer bij de boer inkopen en besparen zo kosten. Bij de supermarkten ligt dat anders. Een supermarktproduct legt gemiddeld 2500 kilometer af en de ingrediënten voor een gemiddelde Amsterdamse maaltijd hebben zo’n 33.000 kilometer gereisd. Ook biologische producten in de supermarkt zijn overwegend buitenlands. En door die globalisering neemt de diversiteit sterk af; slechts 5 gewassen (mais, rijst en diverse granen) voorzien al in 60% van de wereldwijde menselijke energiebehoefte (FAO). Heel veel van de producten in de supermarkt (koek, brood, pasta, snoep e.d.) zijn afkomstig van deze 5 gewassen of bevatten er componenten van. We gaan zo steeds eenzijdiger eten en onze lokale eetcultuur, verbonden met boer en seizoen, verarmd.
Maar ook supermarkten gaan zich nu steeds meer richten op online gemak. En dat biedt kansen voor de diversiteit. Zo introduceerde Albert Heijn deze week de Allerhande-box. Mede onder druk van initiatieven als Picnic (met investeerders Tango tankstations) en Hello Fresh (met investeerders Zalando) die hun klanten wekelijks ‘verrassen’ met een box vol (onbekende) ingrediënten.
Spotify meer muziek, online meer voedsel
Deze analyse is verre van volledig, maar wel is duidelijk dat de supermarkt het vertrouwen van de klant al heeft. Consumenten zien, voelen en ruiken wat ze kopen. Online aanbieders moeten dat vertrouwen nog maar eens zien te winnen. Of iets extra’s proberen te bieden. Anderzijds geven nieuwe technologische mogelijkheden ons de kans om het voedselsysteem echt te veranderen.
Net als dat Spotify meer muziek aanbiedt dan een winkel, kunnen we online ook meer diversiteit in voedingsproducten bieden dan via de supermarkt. En wellicht kunnen we in de voedingswereld ook nog leren van internetonderneming Uber; met name over hoe ze met innovatieve technologie slim de logistiek weten te organiseren. Ook de distributie van voeding kan directer, het aantal voedselkilometers lager en de hoeveelheid waste fors omlaag. Traditionele voeding kan prima samen gaan met innovatieve distributievormen. Ligt de toekomst bij Uber-food?
