Transformation towards the next generation

De immense sociale kosten van de voedselproductie

Posted on 04 jul 2015 in blog, Publicatie, slow food | 0 comments

In de discussie over de wantoestanden in de voedselsector gaat het bijna altijd over kwesties als dierenwelzijn, natuur en milieu, landschap. Heel belangrijk allemaal, maar één ding mogen we niet vergeten: met z’n nadruk op grootschaligheid, efficiency en shareholder’s value veroorzaakt het wereldvoedselsysteem ook immense sociale kosten.

Op een recente conferentie over de verduurzaming van de vleesproductie en -consumptie in Denver, Colorado, kwamen niet alleen de ususal suspects aan het woord, maar ook een vertegenwoordiger van de Food Chain Workers Alliance, een organisatie die opkomt voor de belangen van miljoenen werknemers in de Amerikaanse voedselsector (landbouw, veeteelt, verwerkende industrie, retail, horeca enzovoort).

media_xl_3140585

José Oliva, co-directeur van de Alliance, stelde de positie van zijn achterban aan de kaak in een paneldiscussie die oorspronkelijk over kippenleed zou gaan. Hij kwam met onthutsende cijfers: van de circa 20 miljoen mensen die in de sector werken (16 procent van de Amerikaanse beroepsbevolking) leeft 80 procent op of onder de armoedegrens. Eenzelfde percentage heeft geen recht op betaald ziekteverlof; ruim de helft zit zonder ziektekostenverzekering. Dit alles in een branche waar 60 procent van de mensen werkweken van 60 uur of meer maken. De ironie is dus dat werknemers in de voedingssector gemiddeld veel minder zeker zijn van hun dagelijks brood dan de rest van de Amerikanen. Ze zijn bovengemiddeld afhankelijk van overheidssteun zoals food stamps.

Amerikaanse toestanden, zeker. Vooral als je in aanmerking neemt dat de laagste lonen worden uitbetaald aan Afro-Amerikanen, Aziaten en andere minderheden. De blanke werknemers in de sector krijgen aanzienlijk meer (zie voor meer cijfers over de arbeidsomstandigheden in de Verenigde Staten het rapport The Hands That Feed Us.)

Maar zoals bekend waaien trends uiteindelijk altijd de Atlantische Oceaan over. Je hebt er, gegeven de ook hier al jaren geleden ingezette race to the bottom, weinig fantasie voor nodig om je voor te stellen hoe de arbeidsverhoudingen er binnen de Europese voedselsector over pakweg 10 jaar uitzien. Zeker als het vrijhandelsverdrag tussen de Noord-Atlantische handelsblokken (TTIP) van kracht wordt en de instroom van miljoenen goedkope arbeidskrachten blijft aanhouden.

Op de conferentie in Denver werd trouwens duidelijk dat, net als de werknemers, ook veel kleine ondernemers in een wurggreep worden gehouden. Craig Watts, een kippenfokker in North Carolina, deed een boekje open over zijn strijd met Perdue Farms, de op twee na grootste verwerker van kipproducten in de VS. Na 20 jaar fokken voor de pluimveegigant had Watts zijn buik vol van de zogenaamd humane, biologische en vrije-uitloop fokmethoden waar Perdue mee te koop loopt. In samenwerking met dierenrechtenactivisten produceerde hij een video over de rauwe werkelijkheid in zijn stallen. Het filmpje is inmiddels 1,5 miljoen keer bekeken.

De reactie van Perdue Farms laat zich raden. Het bedrijf begon een intimidatiecampagne tegen Watts, onder andere via een stortvloed van onaangekondigde inspecties. Klokkenluider Watts (“Ik ben een slaaf op mijn eigen land”) heeft inmiddels een rechtszaak tegen Perdue aangespannen.

Een ijzingwekkend kijkje in onze eigen toekomst? Niet als we ons er elke dag van bewust zijn dat ons dagelijks stukje vlees, struikje sla, pannetje piepers of sneetje brood het nodige heeft gekost. Aan energie, water, nutriënten, ruimte – jazeker, maar ook aan menselijke arbeid en, in (te) veel gevallen, menselijke waardigheid. Een rechtvaardiger voedselsysteem kan alleen bestaan als we ook de menselijke factor voluit meetellen.

Jack Stroeken geeft met regelmaat een overzicht van wat er speelt in de wereld van voedsel en landbouw. Slow Food is een wereldwijde voedselbeweging van boeren, consumenten en food professionals met als doelstelling lekker, puur en eerlijk voedsel voor iedereen toegankelijk te maken. Jack Stroeken is voorzitter van Slow Food in Nederland en in het dagelijks leven directeur bij voedselcoöperatie Beebox.

tr_logo_groen_small

http://www.trouw.nl/tr/nl/33444/De-week-in-voedsel/article/detail/4094767/2015/07/04/De-immense-sociale-kosten-van-de-voedselproductie.dhtml

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>