Transformation towards the next generation

Kleine boeren niet aan het infuus, maar aan de hightech

Posted on 06 jun 2015 in blog, Publicatie, slow food | 0 comments

Als het over kleinschalige landbouw gaat, wordt al snel gedacht aan roestige melkbussen, krakende schuurdeuren, dampende mesthopen en knoestige boertjes die hun kaas op dezelfde manier bereiden als hun betovergrootmoeder. Dat beeld komt natuurlijk al lang niet meer overeen met de werkelijkheid. Ook het kleine boerenbedrijf is gemechaniseerd en – deels – geautomatiseerd. Gelukkig maar, anders waren we met z’n allen van de honger omgekomen.

De komst van zaken zoals bijvoorbeeld de tractor, de melkmachine of de sterk verbeterde teeltmethoden heeft in de afgelopen driekwart eeuw gezorgd voor een kolossale omwenteling in de agrarische sector. Een omwenteling die niet alleen tot zegeningen heeft geleid, maar ook tot grote zorgen. Denk aan de uitputting en vervuiling van allerlei natuurlijke hulpbronnen zoals water, bodem en lucht.

De vraag is hoe de volgende sprong voorwaarts eruitziet en wat voor bijdrage die zal leveren aan een duurzame wereld. Als we het rapport The High-Tech Food Chain van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) mogen geloven, ligt de oplossing van veel kwalen in de hightech.

Tot nu toe lag de focus van de agrarische sector vooral op schaalvergroting: hoe voeden we zo veel mogelijk mensen tegen zo laag mogelijke kosten? Het antwoord: door alles op grotere schaal te doen. Grotere boerenbedrijven, grotere voedselproducenten, grotere supermarkten… You name it.

  • © thinkstock.
  • Ook de Nederlandse boer kent de laatste hightech-snufjes.

Het MIT-rapport voorziet een trend richting methoden en technieken waar zowel grote maar ook de kleine boerenbedrijven de vruchten van kunnen plukken. Nieuwe technologieën worden steeds minder kostbaar. Denk bijvoorbeeld aan sensoren en mobiele systemen, maar ook aan data. Dat zijn zaken die steeds goedkoper worden en daarmee ook onder handbereik komen van de kleine agrarische ondernemer. Die kan daardoor de kosten verlagen en nieuwe markten aanboren.

Dat zou wel eens het begin kunnen zijn van een nieuwe voedseleconomie, aldus het rapport. Een economie waarin innovatie, flexibiliteit, dynamiek en creatieve concurrentie een veel grotere rol spelen dan in het verstarde industriële model van vandaag en gisteren. Het systeem van morgen zal grote gevolgen hebben voor investeerders, voor de ontwikkeling van ‘new foods’, zelfs voor de manier waarop we boodschappen doen en ons eten koken en op tafel zetten.

1 miljard in food-startups
Volgens de online publicatie Food Tech Connect spendeerden Google Ventures en 46 andere hippe investeringsfondsen vorig jaar ruim één miljard dollar in food-startups, meer dan 700 miljoen meer dan in 2013. Ze steken geld in bedrijven die zich onder andere bezighouden met uit groente bereide vleesvervangers en snackrepen van sprinkhanenmeel. Het boerenbedrijf is niet langer alleen maar het bedrijf waar de klompen voor de deur staan en recepten generatie op generatie worden overgegeven.

Ook de informatietechnologie helpt de kleine boer een handje. Het schijnt dat geen enkel landbouwwerktuig de fabriek van John Deere verlaat zonder draadloze communicatieapparatuur die het datacentrum van de boer nauwkeurig op de hoogte houdt wat er gezaaid, besproeid of gewied is. Als je die data combineert met de gegevensstroom uit bodemsensors en weerberichten kan je de inzet van water, zaad, mest en de rest optimaliseren. Het resultaat: lagere kosten – die volgens MIT de investeringen in hightech ruimschoots compenseren – bij gelijkblijvende of stijgende oogsten.

Betekent dit het einde van Big Food? Nee. Zoals Louise Fresco, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, niet moe wordt te zeggen: rond 2050 hebben we 9,6 miljard monden te voeden. Met kleinschalige, ambachtelijke landbouw alleen is dat niet op te vangen. Traditie en modernisering moet met elkaar in balans worden gebracht. Dan kunnen we, aldus Fresco, de hele wereld van genoeg voedsel voorzien, en niet alleen de middenklasse in de westerse wereld.

Ondersteuning
Het zou overigens goed zijn om hightech-programma’s op te zetten waarmee juist de kleine boeren, en daarmee de biodiversiteit, in de wereld worden ondersteund. Want in meer diversiteit ligt de toekomst; in meer soortenrijkdom, diversiteit in landbouwmethoden, behoud van eetculturen en meer diversiteit op het winkelschap. Laat de hightech zich daar op richten! Kleine boeren aan de hightech in plaats van het infuus.

Jack Stroeken geeft met regelmaat een overzicht van wat er speelt in de wereld van voedsel en landbouw. Slow Food is een wereldwijde beweging van boeren, consumenten en food professionals met als doelstelling lekker, puur en eerlijk voedsel voor iedereen toegankelijk te maken. Jack Stroeken is voorzitter van Slow Food in Nederland en in het dagelijks leven directeur bij voedselcoöperatie Beebox.

 

tr_logo_groen_small

 

http://www.trouw.nl/tr/nl/33444/De-week-in-voedsel/article/detail/4059328/2015/06/06/Kleine-boeren-niet-aan-het-infuus-maar-aan-de-hightech.dhtml

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>